Arcen werd op 9 januari door de Grüne Polizei ontruimd. Ondanks de hevige sneeuwval dwongen ze de inwoners om voor de zware dertien kilometer lange voettocht naar het Duitse grensstadje Geldern aan te treden. De ontruiming geschiedde zeer hardhandig, waardoor men zelfs de kans niet kreeg het hoognodige aan kleding en bescherming tegen de bijtende kou mee te nemen. Wie niet in staat was de tocht te voet af te leggen, kon op een vrachtauto meerijden. In Geldern wachtten de ruim duizend Arcenaren twee nachten lang in een ernstig vervuilde kazerne op transport. Vlakbij vielen enkele bommen. Eindelijk verscheen op 11 januari de trein. Na een ellendige tocht in goederen- en veewagons, die een vol etmaal duurde, arriveerden de vluchtelingen, zonder onderweg noemenswaardige verzorging te hebben genoten, in de stad Groningen.
Alvorens de inwoners van Velden en Lomm door de Grüne Polizei naar het station in Straelen werden gedreven, hadden ze bijna twee weken gedwongen verblijf moeten houden in de gehuchten Schandeloo en het Hanik. De bezetter had Velden en Lomm namelijk begin januari tot Sperrgebiet verklaard. In deze gehuchten huisden verder nog verscheidene honderden Venlose vluchtelingen. Op 14 januari besloot de bezetter tot de ontruiming van het Hanik en Schandeloo. In de ochtend van 15 januari verschenen driehonderd politiemannen om de ca. 2.400 mensen in de bittere kou en door een dikke sneeuwlaag naar het acht kilometer oostelijker gelegen Straelen te jagen. De ouderen vertrokken op wagens, de rest te voet. In Straelen werden de vluchtelingen in een school en in de onverwarmde wachtkamers van het station ondergebracht. Het wachten duurde ongeveer zes uur. De trein bestond uit 55 ten dele kapotgeschoten goederen- en veewagons en één personenrijtuig. Voor de zieken, dacht men, maar de Grünen namen ze voor zichzelf in beslag. In acht wagons lag wat vuil stro op de bodem: voor de zieken. Tegen middernacht vertrok de trein. Vooral het grote gebrek aan water was zorgwekkend. Als de trein stopte, sprongen enkelen snel uit de trein om sneeuw op te scheppen en in de wagons te ontdooien. Via Wesel bereikte de trein in de vroege ochtenduren tot ieders geruststelling Winterswijk. Het oponthoud in Zwolle duurde slechts enkele minuten; té kort voor de hulpverleners om ook maar iets voor de vluchtelingen te kunnen doen. Tegen de avond kwam de trein in de stad Groningen aan. Na enkele dagen volgde de verdeling over de provincie en de kop van Drenthe.
Tijdens de evacuatie van de inwoners van de gemeente Arcen c.a. is een aantal inwoners overleden, voornamelijk ouderen en (jonge) kinderen. Of dit ook als gevolg van de evacuatie is geweest is niet meer te achterhalen. Wij hebben gemeend om ze toch als doden als gevolg van de oorlog te moeten opnemen in dit dodenboek.
Bron: A.P.M. Cammaert, Tussen twee vuren. Fronttijd en evacuatie van de oostelijke Maasoever in Noord- en Midden-Limburg: september 1944-mei 1945 (Assen 1983 = GA Venlo, TSW 2/38) p. 106-108. |